Urodzony 09.03.1834 r. w Łowiczu, herbu Nałęcz. Rodzicami Józefa byli Piotr, oficer 4 Pułku Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego w powstaniu listopadowym, który później pracował jako gorzelny w Łowiczu i Teresa z Zalewskich. Miał również dwóch braci Jana Kazimierza i Juliana Kazimierza.
Józef Hakowski studiując rysunek i modelarstwo jako tzw. „student nadzwyczajny” w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, terminował jednocześnie w warszawskiej fabryce brązów Karola Mintera, u cyzelera Fileborna jak również u srebrnika Karola Filipa Malcza.
W roku wybuchu wojny krymskiej – 1853 został wzięty do wojska carskiego, jednakże zdezerterował do Wrocławia, gdzie podjął studia z historii literatury na tamtejszym uniwersytecie. Amnestia 1857 r. spowodowała, że wrócił do Warszawy, gdzie otwarł własny warsztat. W niedługim czasie wyjechał za granice i podjął pracę kolejno w Wiedniu, Lyonie i Paryżu. Był również uczniem polskiej szkoły wojskowej w Cuneo.
Wraz z wybuchem powstania styczniowego wrócił do ojczyzny i wstąpił w szergi powstańcze. Jak podaje Józef Białynia – Chołodecki służył w oddziałach Apolinarego Kurowskiego, Mariana Langiewicza, Józefa Miniewskiego, Władysława Sokołowskiego ps. Iskra, oraz Zygmunta Chmieleńskiego. Wziął udział w bitwie miechowskiej 17 lutego 1863 r., wlaczył pod Goszczą, Grochowiskami czy Małogoszczą. Był dwukrotnie ranny.
Po powstaniu wyjechał do Wiednia, gdzie zaprzyjaźnił się z Arturem Grottgerem. Tam trafił również do więzienia, z którego jednakże zbiegł w 1864 r. do Monachium a później do Londynu.
Tam przez trzy lata pracował w królewskiej fabryce złotych i srebrnych wyrobów R. i S. Gererda.
W tym czasie poznał Irlandkę Marię Ludwikę Saxell, z którą wziął ślub w 1865 r.
Trzy lata później w 1868 r. rozpoczął działalność na własną rękę i założył własną cyzelernię, która działa do 1876 r. i zatrudniała 20 pracowników. W omawianym okresie cyzelernia Hakowskiego osiągnęła wysoki poziom, czego dowodem było uzyskanie tytułu nadwornego cyzelera królowej Wiktorii. Po pewnym czasie, głównie na skótek bojkotu lońdyńskich konkurentów zakład Hakowskiego zbankrutował a on sam wyjechał do Paryża i Wiednia, gdzie pracował w lokalnych warsztatach.
Do Krakowa wrócił w 1880 r. z pomysłem na własną pracownię. W czasch krakowskich przyjaźnił sie głównie z Janem Matejką. W 1893 r. kupił grunt w Krościenku nad Dunajcem, gdzie później zbudował domek. Dwa lata później w 1895 r. nabawiwszy się astmy, przeniósł się na stałe do Krościenka. Zmarł 06.05.1897 r. w Krościenku nad Dunajcem i został pochowany na starym cmentarzu w Krościenku. Dziś grób już nie istnieje.
Józef Hakowski był wybitnym złotnikiem, medalierem i artystą-cyzelerem. Do jego znanych dzieł należy zaliczyć m.in. rzeźbę Matka Boska w kościele Mariackim w Krakowie, czy orzeł na kopule Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Źródło:
- Pachoński J., Hakowski Józef [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 9: Gross Adolf – Horoch Kalikst. Wrocław – Warszawa – Kraków, PWN, 1961, s. 242 – 243.
- Białynia-Chołodecki J., Pamiętnik powstania styczniowego…
- Fotografia – Józef Hakowski z żoną Marią (ok. 1880), fot. Awit Szubert, ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa
MF
